Akıllı Alışveriş Derken?

Efendim bizler ki ‘’Shopping is my cardio’’ diyen Carrie Bradshaw’larla büyümüş bir nesiliz. Hani onu geçtim,bugünün şartlarıyla tüketim toplumunun en büyük temsilcileriyiz. Konu ister yeni sezon bir çizme olsun, ister 4894843484 tane youtube videosu izledikten sonra almaya karar verdiğimiz bir kozmetik ürünü ya da sağlıklı beslenmemizin has bir parçası, seviyoruz alışverişi.

Bugün konuşacağım biraz daha farklı bir konu.

Günümüz şartlarında hepimiz değiştiremediğimiz,en azından doğal sürecinde kendiliğinden değişemeyecek bir takım olgularla yaşıyoruz.Bunlarla mücadele ederken karışımızda şunlar ve arasındaki dengeler önemli rol oynuyor:

• Para

• Zaman

• Stres

• Sağlık Durumu

• Kilo Denetim Hedefleri

• Sosyal Hayat

İşte bugünkü yazı tam da bu 6’sını nasıl iyi yönetirsin bununla alakalı.Kısa zaman,maksimum lezzet,minimum para,en az duygusal deformasyon ve motivasyon kaybı için akıllı adımlar…

Ne yapmalı?

1-İhtiyaçlarını önem sırasına göre belirle

Bu ilk adım çok değerli.Yapmaya çalıştığın şey ne? Yani kısaca önceliğin ne? Bu kişiden kişiye hatta aynı kişinin içinde bulunduğu koşullara göre bile değişebilir.Örneğin; medikal durumun sebebiyle her hafta mutlaka belirli miktarda kırmızı et tüketmen gerekiyor. O zaman bu senin için kesinlikle olan bir ürün.Bunu önceliğin yapıp,diğer ürünlerde daha ekonomik davranabilirsin.Elinde ya da aklında küçük bir liste ile gitmen hem bütçene hem de sağlığına olumlu etkiler doğurabilir. Sabahları yoğurt ya da yulaf kullanarak yapmayı planladığın kahvaltı için gerekli malzemeleri tek tek planlamaktansa 2 çeşit meyve,2 çeşit sebze şeklinde planlarsan,alacağın yerde hem lezzet-tazelik hem de fiyat performansı değerlendirebilirsin.

2-Elinden geldiğince aklında kaba taslak birhaftalık program yap

Bu noktada kastettiğim şey önüne kağıt kalem koy ve oraya yazdıklarını harfiyen yap değil tabii ki.O kadar mükemmel bir düzende yaşamıyoruz ve obsesif davranışlar kazanmak niyetinde değiliz ama en azından bir öngörü oluşturabilirsin.

Örneğin; Cumartesi günü en sevdiğin arkadaşının doğum günüyse o günbelli ki dışarıda yiyeceksin.Öğlen evde olacaksın ve spor çıkışı olacak pratik bir şeyler olmalı.Yiyeceğin yemekleri adım adım yazmasan bile günlere bölebilirsin.Mesela bir tavuk göğsü aldın.Yarısını haşlama ya da fırında yapıp kapaklı bir kapta buzdolabında sakla.Yarısını ise sebzeli bir yemek yap.Pazartesi günü sebzeyi,salı günü ise spor çıkışı hızlı şekilde hemencecik salata ile tavuğu ısıtıp yiyebilirsin.Sonra çarşamba günü dışarı çıktığında ızgara balık tercih edebilirsin.Perşembe günü deep-freezedeki köfteleri pişirebilirsin.Ya da bu bozulmayacak ürünleri kritik zamanlara saklayıp,hafta içinde en yoğun günün hangisi olursa o zaman yerim diye planlayabilirsin.Böylelikle sağlıklı beslenmenin yanında bonus olarak hem beslenmende çeşitliliği yakalayabilir hem de sıkılmazsın. Bunları hazırlamak için minik alışveriş ve menüler oluşturman sana hem zaman hem de mutluluk kazandırabilir.Yukarıdakiler gibi küçük notları aşağı yukarı çıkarttığın bir plana 10 dakika pazar gününden vermen tüm haftayı kurtarabilir.Ben de buna bir yerden başlayayım diyorsan,ücretsiz print edebileceğin alışveriş ve haftalık menü formunu, yazının sonundaki linkte seninle seve seve paylaşabilirim.

3-En iyi muadil bizim muadil.

Diyelim ki piyasaya yeni bir ürün çıktı.Sen de denemek için can atıyorsun.Mesela yeni bir kuru meyve.İthal bir ürün ve oldukça pahalı.Bunun tadını merak ettiğin için bu ürünün bir muadili yok.Ama işlevsellik olarak onun yerine herhangi bir meyve koyman mümkün.Bu yüzden bu çok pahalı ama hiç denemediğin ürünü eğer sadece tadını merak ediyorsan al.Ama eğer bu ürünün tadını biliyorsan daha uygun fiyatlı bir muadil tercih edebilirsin.Bu noktada beslenme bilgisi çok önemli.Et yemediğinizde yerine ekmek koymak doğru değil ama tavuk ya da balık mantıklı gibi.Bunu tüm besin grupları için bilirseniz çok faydalı olabilir.Hiç bir ürün yağ yakmaz,tek başına kilolarından seni kurtarmaz.Eğer aklından geçen tadından ziyade buysa bence hiç yanaşma.Patlayan goji berry uğruna neler olduğunu sen de biliyorsun.Goji berry olmadan yaşadık.Hala da yaşıyoruz çok şükür.

4-Artı-Eksi hesabını severiz.

Ekonominin can damarı cost-benefit ya da kar-zarar hesabı bu konuda da en sevdiğimiz.

Her gün yeni bir ürün çıkıyor.Haklı olarak eğer sağlıklı beslenmeye ya da iyi yaşama ilgin varsa bunu deneyimlemek istiyorsun ve evet bunun da bir maliyeti var.Bunun için yapabileceğin şeylerden biri bu ürünü öncelikle iyice araştırman.Hedefin neyse acaba ona yeteri kadar hizmet ediyor mu? Vereceğin paraya değecek mi? Mesela toz formda herhangi bir ürünü gördün.Sayısız faydasını okudun,internetten araştırdın,güvenilir ve sağlık açısından problem teşkil etmeyen bir ürün ve kesin almaya karar verdin.Zaten eğer bu kısımlardan eminsen sorun yok.Bu ürün gerçekten yararlıysa şimdi senin ihtiyacına yeterince karşılık veriyor mu buna bak.Mesela sen bu ürünü 180 derecede pişirdiğin bir yemekte kullanacaksın diyelim.Acaba bu ürün pişirmeye hem sağlık hem de tat-görüntü açısından uygun mu? Diyelim ki ona da uygun.Bu sefer düşünmen gereken şey bu ürünü gerçekten sevip sevmeyeceğin.Sırf aldın diye sonuna kadar tüketmek durumunda kalman,eğer tadını sevmezsen pek mantıklı olmaz.Bu yüzden ilk kez denediğin bir şeyi olabildiğince tester kıvamında minik porsiyonlarda al.Hem bütçene hem de bu yukarıdaki prensiplere uyum sağlamak adına bir arkadaşınla ortaklaşa almak da mantıklı bir çözüm olabilir.

Önemli hatırlatma olarak altını çize çize yazmakta yarar var! Hiç bir ürün tek başına mucize değildir!

5-Bonus: Bir tavsiye!

Bu kadar şey üstüne şunu da eklemeden edemedim. Yapılan bilimsel çalışmalar, ne alışverişi olursa olsun alışverişe aç karnına çıkmamanı öneriyor. (1,3) Tüketici Davranışları çalışan tüm sosyal bilimciler gibi sen de kişisel deneyimlerinden bunu zaten anlamışındır bence.Genelde spor çıkışı eve geçmeden uğradığın süpermarketten alacağın kağıt havluyu almayı unutup, bunun dışında 4 poşetlik alışveriş yapıp dönenler online mı? :) Psikolojiyi severiz. Fakat olayın fizyolojik boyutunda da hem kan şekerin hem de buna bağlı açlığın tercihlerini ciddi oranda etkiliyor.(2,4) Hem cebindeki paranın hem de bedeninin sağlığı için bence buna da dikkat edebilirsin.

Son olarak, Pırılla'dan dev hizmet!:) 

Şu linke tıklayarak print edebileceğin,pdf formunda bir alısveris listesine ve haftalık menüye ulasabilirsin!

Referanslar:

1. Lozano DI, Crites SL, Aikman SN (1999) Changes in food attitudes as a function of hunger. Appetite 32(2):207–218.

2. Nisbett RE, Kanouse DE (1969) Obesity, food deprivation, and supermarket shopping behavior. J Pers Soc Psychol 12(4):289–294.

3. Morewedge CK, Huh YE, Vosgerau J (2010) Thought for food: Imagined consumption reduces actual consumption. Science 330(6010):1530–1533.

4. Finlayson G, King N, Blundell JE (2007) Liking vs. wanting food: Importance for human appetite control and weight regulation. Neurosci Biobehav Rev 31(7):987–1002.